Dhacdooyinkii iyo faaqidaad Soomaaliyada maanta,

Qof dumar ah, oo sida Hiiraan.com, sheegtay, ka tirsanaan jirtay ururka Shebab, aa maanta lagu dilay xaafadda labo-dhagax, ee Magaalada Muqdisho[1]. Gabadhaan dhalinyarada ah  oo la dhaho Luul Cali Sabriye, waxaa dilay, sida Hiiraan sheegtay 3 qof wajiga soo duubtay.

Isla maqaalkaan waxaa lagu sheegay in gabadhaan loo hanjabay dhowr jeer oo hore, bacdina sida muuqata laga dhabeeyay. Marka arintaan waa mid baari karo, bacdina gacanta lagu soo dhigi karo kuwii ka dambeeyay.

Sida muuqata wariyaha wuxuu sheegay sabab baritaan mudan oo ah in gabadhaan ay dileen Shabaab magaalada Xamar jooga, oo ka xumaa inay ka soo tagto. Wa macquul.

Walow arintaan ay tahay howlaha ugu wayn ee horyaala dowladda cusub: inay u diido Shebaab inay dad ku dilaan meelaha ay ka taliso. Tan waxaa lagu xaqiijin kara in xuquuqda askariga meel la saaro, asagana ama iyadana ay shaqadeeda qabsato. Canshuuro badan la ururiy qurbo joogtana wax bixiso waa mid meesha ku jirta.

Xaflahadaha taageeradana waa in lagu diraa qayb wax ururin ah, Dowalddana waa inay damaanad qaadaa in lacagtaas lagu sugaayo amniga dalka oo dhan.

Waxaa xusid mudan in howgalo balaaran  laga fuliyay dagmooyinka Waaberi, Xamar Jajajb iyo Warta Nabadda, ex-wardhiiglay, kuwasoo dad badan lagu soo qabqabtay. Sida shabakado badan maanta sheegeen, oo taarikhada tahay 30ka bisha Oktober, 2012.

Sidoo kale Abwaankii shalay lagu dilay Xamar, waxaa la sheegay in loo hanjabay[2], marka ayadana waa la baari karaa, oo waxaa la haystaa, meel laga bilaabo. Hadii la dabo galo, waxaa dhici karta sidii Boosaaso, in la helo kuwa ka dambeeya dilalka noocaan ah, bacdina bulshada laga qabto, sida Boosaaso ka dhacday, bacdina laga nasto.

Idaacada BBCda laanteeda Af-Soomaaliga, barjaamijkeeda subaxnimo, ee maanta oo ah 30ka bisha Oktober waxay sheegtay in wadaado xagjir ah inay u hanjabeen Abwaanka ka dib markuu cambaareeyay.

Waa guul u soo hoyatay Shabaabka inay dad ugu hanjabaan meel ay joogin bacdina ku dilaan. Bal ka warama nin gardaran oo nabad diiday, haddana falalka noocaas ah ka fulinaaya meeluu joojin, meesha deegaano uu xoog ku haystana uu nabad ku maraayo wadooyinka duur ka ah? Dadka waxaas u dulqaatay, ee ku dhaqan bartamaha iyo koonfurta Soomaaliya, ma mudna miyaa in dulli loo arko, la yaso, tii aakhirna ay u laabantahay, ayadoo xanuun badan. Masiirkaasna ma ahanoo mid sugaaya ilmahooda?

Waxaa la joogaa xiligii Dowladda Soomaaliya ay ka sifeen lahayd kuwaan magaalada Muqdisho iyo guud ahaan Soomaaliya.

Waxaa kaloo la joogaa xiligii laga howgali lahaa meelaha ay joogaan, bacdina loo isticmaali lahaa tabaha ay isticmaalaan, jidgalka iwm.

Waxaa wax lala yaabo ah in Shabab adeegsadaan dagaalka dhuumaalaysiga ayoogan xaq u lahayn, oo doonaaya in dalkaan xoog ku xukumaan, meesha dadka ku dhaqan bartamaha iyo koonfurta  Soomaaliya oy xoog ku haystaan ayagoo wata shisheeye inay tabahaan isticmaalin, bacdina iska fiirsadaan, ayadoo la falkinaayo muqtasbal madow oo baryi doona ayaga iyo kuwa ka farcamaaya.

Dadyowga ku dhaqan bartamaha iyo koonfurta Soomaaliya, mar kale,  waa inay is abaabulaan, bacdina jidka u galaan Shabaabka sida nabadda ah uga safraaya min Ceelbuur iilaa Jamamaame, iska mushaaxaaya Shabeelooyinka iyo Jubooyinka.

Haddii kale hala ogaado, mar kale,  dulinimo adduunyo waa ma hurto, waa la idin yasaayaa,waadna u qalantiin,  idinka iyo ilmaha aad dhali doontiin, haddaad diidiin inaad iska xuraysiin kuwaan nabadda diiday oo raba Soomaaliyoo dhan inay xoog ku qabsadaan bacdina waxgalka dilaan, oo dadka indhaha ka tuuraan, bacdina say rabaan ka yeelaan dalka iyo dadka, maantay maalin tahay ee iska xureeye, oo u hiiliya dantiina iyo danta ummadda Soomaaliyeed, ama iska aamusa, oo ilmihiina, iyo ilmaha Soomaaliyeed u horseeda waxaan qaban.

Maal, naf iyo waqti ku taageer dadka xaq u dirirka ah ee raba in loo daayo in dadka Soomaaliyeed ka tashadaan aayahooda ayagoo xor  ah, oo laga daayo in la iskhasbo, ayadoo la kaashanaayo wixii la heli karo, sida tabaha cusub ee Qaacidah, xagjirnimada, nabad diidnimada iwm. Go’aan cad waa in la gaaraa.

Haddii hadda loo isticmaalo Shabaab tabaha ay isticmaalyaan, xoogga dalka Soomaaliyeed iyo xulufadana dagaalka tooska ah wadaan, waa quusanaayaan, bacdi carcarta uu wado Godane iyo inta la jirta, meesha waa ka baxaysaa, waxay leeyihiin war walaalow wax halagu wadwado, waa quusanaayaan,  meesha hadda inta la jirta ay leeyihiin war waa dulli ee indhaha ka tuura, bacdina xoog ku xukuma, waa dadaan jirine. Damac aa galay markay arkeen dadkaan kale oon rabin geerida, dulinimada ogol. Dulli, dulli ahaaday.

Waxay kaloo Hiiraan.com maanta sheegtay in askari ka tirsan kuwa Booliska Soomaaliya u soo raacay baabuur kuwa rakaabka ah oo maraayay meel u dhow KM-4, ama no 4, una socday Siinaay, Wardhiiglay. Bacdi muran aa dhexmaray askariga iyo nin dhalinyaro ah, bacdina askariga wuxuu baabuurka ku furay, waa saday Hiiraan u dhigtaye, rasaas, uu ku dhintay kii ay murmaayeen iyo labo dhalinyaro kale.

Hiiraan waxay sheegtay in askar ka tirsan kuwa ciidamda Soomaaliya inay u gurman, bardu meeshay ka dhawaayeen miyaa? Bacdina dan kama galin miyaa? Arintaan waa eedayn u baahan in qoraaga Hiiraan inuu caddeeyo.

Dadkaan aqbaly dulinimada oo caruurtoodana rabo inay waxaad dhaxlaan waxay dhahaan war Dowladda ka daran, waa mooryaan iwm.

Dowladda cusub aa lagu rabaa inay arintaan meesha ka saarto. Askarigii qof dila, waa in la dilaa. Askarigii wax dhaca, waa in wuxuu sharciga qabo la marsiiyaa.

Haddii kale, marmarsiiyo ay ka dhiganaayaan waxay leeyihiin mooryaanta waxaa dhaama ninka afka duuban oo xoogga iyo shisheeyaha dalkeena ku qabsaday qaar, qaarka kalena raba inuu xoog ku qabsado, bacdina indhaha naga tuuro, asagoo laynaaya waxgaradka.

Hadday arintaan been tahay, warbaahinta beenta sheegaysa dabo dhigo, oo ciidanka sumcadda ka dilaysa, bacdina sharciga marsii.

Isla maqaalkaan waxaa lagu magacdhabay in askari waardiye u ah xildhibaan la dhaho Axmed Kinyaati inuu dilay askari kale oo asna waardiye u ah; Xildhibaabka wuxuu sheegay in gacanta uu u galinaayo askariga ururada amaanka dalka.

Warkaan wuxuu sarbeebaa in meesha dilka ka dhacay ay imaan wax askar ah. Run ma aha, waa imaadeen, laakiin ma gali karaan guriga xildhibaanka. Xaldhibaankana wuxuu sheegay inuu ururada ammaanka u gacan galinaayo ninkii wax dilay. Booliskana wuxuu la xiriiray madaxda Dowladda si arintaas loogu sheego. Hiiraan warkaan ma sheegin[3].

Shabakdda Hiiraan.com waxay kaloo maanta soo warisay xukuno ay riday maxkamadda ciidanka qalabka sida ee Soomaaliya, darajadeeda koowaad[4]. Sagaal eedaysane aa maxkamadda la horkeeyna, 4 aa min shano lagu xukumay, waxayna ka yaraayeen 25 jir,  5 dambi waa lagu waayay, bacdina waa la iska sii  daayay. Hiiraan waxay sheegtay in xukunkaan ahaa kii ugu horeeyay a dhaca Dowladda cusub markay dhalatay ka dib.

Waa arin fiican arintaan in kuwa ka wada dhibka Soomaaliya in xukunka la marsiiyo, waxaana ka sii fiican in meel fagaara ah lagu qabto, si kuwo kale uga digtoonaadaan inay dad dhibaateeyaan.

Ciidamo ka tirsn kuwa Dowladda Soomaaliya iyo howlgalka Midow Afrika ee Soomaaliya, HMAS, aa miino wadooyinka la galiyay ka saaray jidadka dhexmara magaalada kismaayo, siday sheegtay Hiiraan.com[5]. Isla maqaalkaan waxaa lagu sheegay in miino la galiyay maqaaxi ku taala albaabka laga galo xarunta maamulka  Kismaayo, maalmo ka hor dhibaato ay gaysatay.

Idaacadihii VOAda, BBCda laamahooda af-Soomaaliga, barnaamijyadooda kala gadisan, waan dhagaystay, maanta, oo ah, oktober 30, 2012; ma sheegin dilka gabadha Warta nabadda, askariga rakaabka xabadda ku furay ee KM-4, miinooyinka laga saaray Kismaayo, xildhibaanka waardiyihiisa wax dilay iyo maxkamadda ciidamada oo xukunka fulisay.

 

 

 

---

[1] Maxamed Xaaji Xuseen. Kooxo hubeysan oo xalay siyaabo kala duwan laba qof oo uu ku jiro Abwaan ugu dilay Degmooyin ka tirsan Gobolka Banaadir. Hiiraan Online. www.hiiraan.com, October 30^t, 2012.  WEB. October 30, 2012. < <http://www.hiiraan.com/news/2012/Oct/wararka_maanta30-19742.htm>.

 

[2] Fiiri kow.

[3] Hoyga wararka Somaliyeed. Taliska Booliska oo sheegay inay ku raad-joogaan dadkii ka dambeeyay dilal xalay ka dhacay Muqdisho. Jowhar.com. www.jowhar.com, Oktober 30^, 2012. Shabakad. Oktober 30, 2012. http://www.jowhar.com/news.php?readmore=2894

[4] Maxamed Xaaji Xuseen. Maxkamadda Darajada Koowaad ee Ciidamada Qalabka sida ee Dowladda Soomaaliya oo Xukunno ku Ridday Eedeysanayaal. Hiiraan Online. www.hiiraan.com, October 30t, 2012. Shabakad. Oktober 30, 2012. http://www.hiiraan.com/news/2012/Oct/wararka_maanta30-19743.htm

[5] Xasan Nuur. Ciidamada Dowladda Soomaaliya iyo kuwa Kenya ee ku sugan Kismaayo oo howlgallo ay sameeyeen kusoo qab-qabtay walxaha Qarxa. Hiiraan online. www.hiiraan.com , oktober 30, 2012. Shabakad.Oktober 20, 2012.< http://www.hiiraan.com/news/2012/Oct/wararka_maanta30-19745.htm>.